No har eg budd så lenge på landet at det har begynt å bli normalt. Eg merkar at eg er i ferd med å slå rot ”i nynorskens skog” når eg driv og leitar etter kva ”merksemd” er på bokmål, eller svarar ”eg veit ikkje” med når nokon spør. Når eg pendlar til byn vert eg no mobba for dialekten. Som hin mannen kjem eg til mine eigne, men dei kjenner meg ikkje. Det er for så vidt noko eg kan leve med. 

For når du har levd med roen på landet ein stund syner byen seg alt meir uleveleg, med ubehøvla framande som stressar over alt. Eller kan hende er det berre meg som stressar i byn fordi eg no er vant til betre plass, betre tid, mindre eksos og parkeringsplassar nett der eg treng dei. Som ikkje kostar nokon ting. I byn er det meir snakk om å finne det holet i hekken som fører deg inn i eit parkeringshus som faktisk har plass til ein bil. Det er nett som å vinne i Lotto. I Klostergarasjen står det kvar gang eg passerer ein stakkar som har prøvd å køyre inn mens det eigentleg var fullt, noko det er støtt. Og då skal stakkaren rygge seg baklengs ut att midt i eit kryss med ein jamn strøm av bilar.

Byen står no for meg som alt meir kaotisk, og eg er glad eg slepp kvardagsmaset, bompengar, køar og vegarbeid alle tenkjelege og utenkjelege stader. Eg tek dette som eit teikn på at eg har byrja å bli tilvendt eit liv på landet. Med roligare tempo, der folk ser deg inn i augo og ter seg høveleg fordi dei kan råke til å treffe deg att. Og som helsar når dei passerar deg på vegen fordi dei veit kva bil du køyrar. Det likar eg. Sjølv tok det meg eit år å venje meg til å sjå inn i kupeen til passerande bilar. I byen er ikkje det nokon vits. Med 250 000 innbyggarar er sjansen for å kjenne att nokon av dei du passerar minimal.

Det er og stort sett fornuft i det folk driv med på landet. Køyrer dei pickup med kran så er det fordi dei stundom treng han for å dra ein bil opp av grøfta. Og har dei vinsj, så brukar dei han for å trekke ein hjort, eller dra ein båt opp or vatnet. Ikkje slik i byn. Der køyrer folk rundt med både kran og vinsj utan å ha fjernaste aning om korleis dei verkar.

Så eg har undra meg over kva det er som rir folk i byn. For byfolk køyrer no rundt i enorme pickupar med kufangar, svære Chevyar, alle typar SUVar og jamvel Hummar. Eg spør meg kva dei skal med dei. Om det var nokon som trengde slike bilar var det vel bøndene på landet som faktisk stundom må fange inn ein rømt olmokse og kunne hatt bruk for ein kufangar. Eller som treng ein pickup for å lempe ein bukk og to kollar på lasteplanet etter vellukka jakt. Dei har det gjerne og – men dei køyrer ikkje rundt på fritida i arbeidsbil. Det er det berre byfolk som får seg te å gjere. ”Bybøndene” som dei smilande kallar dei her. Det er dei som køyrer pickup med kufangar til jobben i dress, men som ikkje toler skit på merke-sjøstøvlane. 

For der byfolk køyrer rundt i arbeidsbil på fritida, køyrer bøndene på landet i Mercedes. Dei let pickupen stå att på tunet når det fer til svigermor i selskap. Og dei handlar ikkje i Hummer som byfolk. 

Eg undrast kva som går føre seg i hovudet til folk som køyrer Hummer. Gatelangs i verdast meste fredsæle land, med 3 liter bensin på mila. Kva er det dei er redde for? Eg tykkjer synd om folk som føler trong til å beskytte seg med militære køyrety i Noreg midt i fredstid. Korleis vil desse få det om det faktisk vert krig? 

Vel er trafikken i byane aggressiv, men ikkje så ein treng ikle seg pansra køyrety.  Og vel er storbyen full av rappkjefta bergensarar, men nokon krigssone er det no enno ikkje.

Det kan elles synast som om global oppvarming, utslepp av CO2 med påfølgande polsmelting (som altså ikkje er dei høge temperaturane på polet i sommar) no er avlyst. Det skulle ein i alle høve tru når ein ser bilparken – for ikkje å snakke om båtparken - det norske folk held seg med. Anten slepp ikkje desse lengre ut CO2, eller så er den kollektive fornektinga av tilværet no total. 

Med den bilparken byfolk no krusar rundt i, er det ikkje rart dei krasjar i parkeringshus. Sist eg var i byn freista eg å parkere i eit. Eg kom meg knapt inn, det var umulig å komme rundt, og når eg var ferdig kom eg omtrent ikkje ut att. For der var Chevyar, Pickupar,  SUVar og Hummarar - i eit parkeringshus bygd for Oplar. 

Det heile gjekk mest i stå. Her var ikkje plass korkje i høgda, i breidda, eller nokon andre stadar. Det var rygging, baksing, banning og gråt, hytting med never og visning av opp til fleire fingrar. Ein synte meg arg ein peikefinger – att fram - og eg var uviss på kva han meinte med det. Deretter traspa han pickupen sin rundt ein stolpe, før han bannande rygga i ein skilt. Eg duva vidare med klårt samvit. Med det var kork frå eg kom inn til eg var ute att. 
Det er meir fornuft på landet. Og mykje betre plass. Og heldigvis meir helsing enn hytting.

Det einaste eg her finn ein smule utfordrande trafikalt er traktorane. Eller nærmare bestemt; sjåførane. For her kan 16 åringar – som elles ikkje er gamle nok til å køyre ein lita Golf, dundre gjennom bygda i ein 7 tonns traktor. Utan sertifikat og utan elementær køyreopplæring. Hoppande som popcorn grunna sterk fjøring på innsida av ruta, med ein kompis ståande bak setet, og fleire bertar på fanget. Stereoen på full musikk og kroppen full av hormonar. 

Eg kjenner meg ikkje trygg på denne bygdetradisjonen. Eg kan ikkje svare for andre, men eg vil heller tråkke på ein Golf i eit overgangsfelt, enn å bli valsa ned av ein tenåring på traktor. Så her er jo enno rom for forbetringar i distrikta. Men kufangaren finn du no i byen.

Anne-Karin Misje
Innflyttar med traktorangst